Damla Su Baş Mevsiminde beslenmek neden önemli? Bizlere niçin mevsiminde meyve ve sebzeleri tüketmemiz öneriliyor? Öncelikle ‘Beslenme Nedir?’i tanımlamamız gerektiğini düşünüyorum. Beslenme, yaşamaya devam etmemizi sağlayan enerjiyi, mikro-makro besin ögeleri ihtiyacımızı karşılamamızı ve yalnızca bedensel sağlığımızı değil duygusal ve sosyal boyutuyla da ruhsal sağlığımızı devam ettirmemizi sağlayan en temel ihtiyaçlarımız arasındadır.
Teknolojinin henüz bu kadar hayatımızın merkezi olmadığı zamanlarda insanlar o an içinde bulundukları mevsim şartlarına bağlı olarak yiyeceklerini seçip bu seçimlerine bağlı olarak beslenirlerdi. Ancak teknolojinin gelişimi ve insanoğlunun zaman geçtikçe tatmin olamayışına bağlı olarak mevsimi olmayan ürünlerin üretimi gerçekleştirilmeye başladı. Bunun sonucunda istediğimiz her türlü yiyeceğe istediğimiz her mevsimde ulaşabiliyoruz ve istediğimiz an bunları tüketebiliyoruz. Aslında bu durum kulağa ne kadar hoş gelse de, mevsimlik yiyecekleri mevsimi dışında değil de tam mevsiminde tüketmenin önemini artık kavramamız gerekmektedir.
Bir sonraki mutfak alışverişinizde artık daha çok mevsiminde yiyeceklere önem vermeye dikkat etmek isteyeceğinizi düşündüğüm nedeni sizlerle paylaşmak istiyorum.
BESİN DEĞERİ KAYBI
Domateslerin teknoloji desteği olmadan kış aylarında tüketilemeyeceğini biliyor muydunuz? Bu sadece bir örnekti aslında domates gibi birçok sebze ve meyve aslında teknoloji olmadan mevsimi dışında üretilememektedir. Mevsimi dışı üretilen ürünlerin yerel pazarlara ulaşması, mevsiminde üretilenlere kıyasla çok daha uzun sürmektedir. Uzun süre seyahat eden bu ürünlerin tazeliğini ve sağlıklı görünüşünün kaybedilmemesi için normale göre daha yüksek miktarlarda balmumu kaplamaları, koruyucular ve olgunlaştırıcı maddelerin kullanımına gerek duyulur. Ayrıca, yiyecekler içerdikleri besin ögelerine göre farklılık gösterecek şekilde, ne kadar uzun süre tüketilmezse, o kadar fazla besin değerlerini de kaybedeceklerdir.
Yapılan araştırmalarda aynı yiyeceğin üretildiği zamana bağlı olarak farklı besin ögeleri içereceği sonucuna ulaşılmıştır. Londra Tarım, Gıda ve Balıkçılık Bakanlığı’nın yaptığı bir çalışmaya göre yaz aylarında hasat edilen sütün besin içeriğinin kışın hasat edilenden farklı olduğu görülmüştür. Yaz aylarında ineğin diyetindeki daha fazla olan taze gıdaya geçiş nedeniyle sütteki besin değerlerinin değiştiği görülmüştür. California Davis Üniversitesi tarafından yapılan başka bir çalışmada da ıspanak ve yeşil fasulyenin hasat sonrası bir hafta içinde içerdiği C vitamininin üçte ikisini kaybettiğini gösteriyor.
Yani bu ürünleri mevsimi dışında satın almadan önce nakliye süresini ve raf ömrünü de düşünmenizde oldukça fayda var.
TAT
Komşunuzun yazlığından getirdiği salatalık ile bir süpermarketten aldığınız salatalık arasındaki tat farkını hissettiniz değil mi? Yüksek tüketici talebini karşılamaya yönelik seri üretilen ürünler genellikle lezzet eksikliğinden muzdariptir. Büyük ticari çiftliklerin amacı, yüksek talebi karşılamak için bir miktar “ürün” üretmektir. Ne yazık ki, miktar ve görünüm tadı geçersiz kılar. Genellikle uzun süre taşınması gereken mevsimi dışı üretilen yiyeceklerde, hasat yapılması gerekenden daha erken sürede gerçekleştirilir. Bu ürünler daha sonra çeşitli işlemlerden geçerek, taşınırken bozulmayacak hale getirilirler. Tüm bu işlemler ve süreç sonucunda, ürün beklendiği kadar iyi ve olgun olmayacak ve lezzetini de kaybedecektir.
MAALİYET
Mevsimine uygun gıdalar, besinsel faydaların yanı sıra, birçok avantajı da beraberinde getirmektedirler. Mevsiminde üretilen ürünler için çiftçi oldukça uzak mesafe nakliye ve depolama ücreti harcamadığı için, gıda maliyeti otomatik olarak düşecektir. Yiyecekler uzak yerlerden taşındığında, nakliye ve depolama masrafları müşteriye aktarılır ve daha fazla ödeme yapılır. Yani mevsim dışı yiyecekleri tüketerek daha az besin değeri ve tada sahip yiyecekler için daha fazla ücret ödemiş oluyoruz.
DOĞAL BESİN İÇERİĞİ
Aslında biraz düşündüğümüzde kış aylarında vücudumuz narenciye ve C vitamini bakımından zengin meyve ve sebzeler talep eder. Bu ürünler kış aylarında eğilimli olduğunuz enfeksiyonel hastalıkları önlemek için önemlidir. Kış sebzeleri sıcak yemekler ve çorbalar için oldukça uygun besinlerdir. Yine benzer şekilde, yaz aylarında meyve ve sebzeler vücudun gençleşmesini ve nemlendirilmesini sağlamak için genellikle çok suludur. Buradan da vücudumuzun yılın hangi zamanında ne tür besine ihtiyacı varsa doğanın bunu karşılamaya yönelik davrandığını görmüş oluyoruz.
ÇEVRE
Mevsime uygun olarak beslendiğimizde, yerel ürünlere ve yerel çiftçilere olan desteğimizi de arttırmış oluyoruz. Hadi biraz düşünelim, marketinizden aldığınız armut veya patlıcan raflarda stoklanmadan önce sizce ne kadar seyahat etti? Yerel çiftçinizden mi geldi, yoksa uzak bir yoldan uçaklarla mı getirildi? Birçoğumuz, bu uzun mesafeli seyahatin yiyeceğimizin besin değeri ve maliyetler üzerindeki etkileri yanında, yakıt harcamaları dahil olmak üzere çevresel etkilerini de hiç düşünmüyoruz. Mevsimsel ürünleri tüketerek hem kendi sağlığımızı hem de çevre sağlığına çok büyük katkı sağlamış oluyoruz.
REFERANSLAR
- https://fas.org/sgp/crs/misc/RL34468.pdf
- https://snaped.fns.usda.gov/seasonal-produce-guide
- https://www.seasonalfoodguide.org/
